Kanatlı Hayvanlarda Salmonella Hastalığı ve Belirtileri

Salmonella adı verilen bakterilerin neden olduğu enfeksiyonları kanatlılarda iki ana bölüme ayırmak doğru olacaktır. Birincisi kanatlıları etkilemeyen ama insan sağlığı açısından önemli ve riskli olan Salmonella, diğeri ise kanatlılarda hastalıklara ve sağlık problemlerine neden olan Salmonella sorunudur.

Öncelikli olarak kısaca insan sağlığı açısından Salmonella bakterisinin öneminden bahsedelim. Kanatlı ürünleri kaynaklı gıda zehirlenmelerinin büyük bir kısmı Salmonella kaynaklı olarak ortaya çıkmaktadır. Kanatlı hayvanlardan elde dilen yumurta, et ve diğer et ürünleri riskli olabilmektedir. Halk sağlığı açısından sorun teşkil eden Salmonella türleri Salmonella Typhimurium ve Salmonella Enteritidis’tir. Çoğu durumda kanatlı hayvanlara herhangi bir olumsuz etkisi olmaz. Serotip, sürünün bağışıklık durumu, ırk, yaş gibi faktörlere bağlı olmak üzere nadirde olsa iştahsızlık, kilo kaybı, verimde azalma ve ishal gibi belirtiler görülebilir. Dediğimiz gibi özellikle insan sağlığı açısından önemlidir.

Kanatlı Hayvanlarda Salmonella Hastalığı

Kanatlılarda Salmonella hastalığı denildiğinde ise ilk olarak akıllara Salmonella pullorum ve Salmonella gallinarum türleri gelmektedir. Bu türlerden Salmonella pullorum, pullorum hastalığına, Salmonella gallinarum ise kanatlı tifosu adı verdiğimiz hastalığa neden olur. Her ikisi de özellikle tavuk ve hindileri etkilemekle beraber diğer kanatlı hayvanlarda da enfeksiyona neden olabilirler.

Kanatlı Hayvanlarda Salmonella Hastalığı Belirtileri

Genel olarak Salmonella ile enfekte olan kanatlı hayvanlarda Salmonella’nın türü ne olursa olsun belirtiler benzerdir. Hastalık özellikle genç kanatlı hayvanlarda kendisini gösterir ve bu tarz hayvanlarda belirtiler daha yaygın ve şiddetli olarak karşımıza çıkar. İştahsızlık, halsizlik, zayıflık, büyüme geriliği ve ishal Salmonella enfeksiyonlarında görülen yaygın belirtilerdir. Salmonella’nın neden olduğu pullorum hastalığında yukarda saydığımız belirtilere ilave olarak tüylerde kabarma, beyaz ishal, yem tüketiminde azalma ve damızlık sürülerde kuluçka randımanında düşme görülür.

Salmonella enfeksiyonları çeşitli şekillerde bulaşıp yayılıyor olsa da yumurtadan bulaşma önemli bir durumdur. Salmonella enfeksiyonuna sahip olan damızlık sürüler ve kuluçka kontaminasyonu civcivlerde ve genç kanatlı hayvanlarda Salmonella türlerinin görülmesine sebebiyet verebilir.

Kanatlı Hayvanlarda Salmonella Hastalığı Tedavisi ve Önlenmesi

Salmonella sorunlu kanatlı işletmelerinde ve kümeslerde çeşitli stratejiler ile kontrol altına alınabilir. Öncelikli olarak damızlık sürülerin bu bakterilerden ari olması önemlidir. Damızlıklardan elde edilen yumurtalar temiz ve hijyenik ortamlarda saklanmalı ve makinelere yerleştirilmeden önce uygun şekilde dezenfekte edilmelidir. Kullanılan yem de önemlidir. Salmonella negatif olan yemler sürülere verilmelidir. Bunun yanında su sanitasyonu ve genel biyogüvenlik kuralları uygulanmalıdır.

Pullorum hastalığı ve kanatlı tifosu gibi vakalarda ise amoksisilin, sülfonamid, tetrasiklin ve florokinolon grubunda yer alan antibiyotikler uygun dozlarda, sürelerde ve şekillerde kullanılabilir.

Halk sağlığı açısından durumu değerlendirdiğimizde ise özellikle ticari yumurta ve beyaz et işletmelerinde Salmonella kontrolü mutlaka yapılmalı, Salmonella’nın halk sağlığı açısından tehlikeli türleri varsa müdahale edilmeli ve bu ürünler gerekli işlemlerden geçirilerek satışa sunulmalıdır.